Ochrona krajobrazu oraz właściwe nim zarządzanie stanowi przedmiot postanowień, ratyfikowanej przez Polskę w roku 2004 Europejskiej Konwencji Krajobrazowej (EKK), zgodnie z którą Państwa Członkowskie Rady Europy zobowiązują się do podjęcia działań na rzecz prawnego uznania krajobrazów, ustanowienia i wdrożenia polityki krajobrazowej oraz zintegrowania krajobrazu z polityką w zakresie planowania regionalnego i urbanistycznego, a także z innymi politykami, które pośrednio lub bezpośrednio oddziałują na krajobraz.
Kluczowe znaczenie dla implementacji postanowień EKK do polskiego prawa miało przyjęcie ustawy z dnia 24 kwietnia 2015 r. o zmianie niektórych ustaw w związku ze wzmocnieniem narzędzi ochrony krajobrazu (Dz. U. z 2015 r. poz. 774) – zwanej ustawą krajobrazową, która wskazuje audyt krajobrazowy województwa, jako podstawowe narzędzie ochrony i zarządzania krajobrazami w Polsce. Następnie, ze względu na potrzebę zapewnienia jednolitego podejścia do waloryzacji krajobrazów we wszystkich województwach, Rada Ministrów Rozporządzeniem z dnia 11 stycznia 2019 r. wprowadziła szczegółowe regulacje określające metodykę sporządzania audytu krajobrazowego.
Realizując określone w ustawie o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym cele opracowania audytu krajobrazowego, tj.:
• zidentyfikowanie krajobrazów występujących na całym obszarze województwa,
• określenie cech charakterystycznych zidentyfikowanych krajobrazów,
• ocenę wartości zidentyfikowanych krajobrazów,
w efekcie opracowania audytu wskazuje się przede wszystkim:
• krajobrazy priorytetowe rozumiane jako krajobrazy szczególnie cenne dla społeczeństwa ze względu na ich wartości przyrodnicze, kulturowe, historyczne, architektoniczne, urbanistyczne, ruralistyczne lub estetyczno-widokowe;
• zagrożenia dla możliwości zachowania wartości krajobrazów priorytetowych oraz krajobrazów w obrębie obszarów lub obiektów chronionych na podstawie przepisów ustawy o ochronie przyrody oraz ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami;
• rekomendacje i wnioski dotyczące kształtowania i ochrony krajobrazów priorytetowych oraz krajobrazów w obrębie obszarów lub obiektów chronionych na podstawie przepisów ustawy o ochronie przyrody oraz ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami.
19 marca 2025 r. rozpoczął się proces opiniowania projektu Audytu krajobrazowego województwa lubelskiego. Zgodnie z przepisami ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, instytucjami właściwymi do przedstawienia opinii są:
• regionalny dyrektor ochrony środowiska,
• dyrektorzy parków narodowych i krajobrazowych położonych w granicach województwa,
• wojewódzki konserwator zabytków,
• rady gmin położonych na terenie województwa.
Termin wyrażenia opinii wynosi 30 dni od dnia otrzymania projektu audytu. Stanowisko samorządów lokalnych wyrażane jest wyłącznie w formie uchwały rady gminy.
4 kwietnia 2025 r. odbyła się telekonferencja z udziałem przedstawicieli rad gmin z terenu województwa lubelskiego oraz instytucji ochrony przyrody i dziedzictwa kulturowego, podczas której przedstawiono zakres, strukturę treści oraz wyniki Audytu krajobrazowego województwa lubelskiego.
W odniesieniu do zgłoszonych podczas spotkania pytań i wniosków, poniżej zamieszczono materiały pomocnicze do wykorzystania w procesie przygotowywania opinii do projektu Audytu krajobrazowego województwa lubelskiego:
• prezentacja (plik pdf)
• przykładowe wzory uchwały rady gminy:
opinia pozytywna bez uwag (plik doc)
opinia pozytywna z uwagami (plik doc)
opinia negatywna z uwagami (plik doc)
